Gemaal Mercator

In maart 2016 dienden buurtbewoners Arnoud Hekkens (Triburbia), Lex de Jong (UrbanBoost) en Waternet het maatschappelijk initiatief ´Project Gemaal Mercatorstraat’ in bij Stadsdeel West. Een plan voor een nieuw ontwerp voor de zuidwesthoek van het Erasmuspark.

Het maatschappelijk initiatief komt voort uit een lange periode van gesprekken met bewoners en ondernemers, interventies rondom het gemaal – buiten expo’s en open dagen – en overleggen met het stadsdeel. Onderdeel van deze ‘upgrade’ van de zuidwest hoek van het Erasmuspark is het ’regenplein’. Het Erasmuspark in Amsterdam West is namelijk niet alleen een park maar ook een echte stadspolder: een laaggelegen park met daaromheen dijken, een ringvaart en een gemaal om de waterstanden te regelen. Het pleintje dat wordt aangelegd naast het Gemaal Mercatorstraat is het eerste ‘regenplein’ in dit deel van Amsterdam.

Gemaal Mercatorstraat
Het gemaal aan de Mercatorstraat, op de hoek van de Jan van Galen en de Mercatorstraat, pompt dagelijks duizenden liters van ons afvalwater naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie in Westpoort.

Op verzoek van de initiatiefnemers knappen Waternet en Liander het nutsgebouwtje – een typisch Amsterdamse-Schoolmonument – op. Hekkens en de Jong zagen hierin de kans om ook de verwaarloosde openbare ruimte rondom het gemaal aan te pakken.

Het ontwerp voor de publieke ruimte is ontstaan door te luisteren naar de wensen en ideeën van omwonenden, buurtondernemers en gebruikers van het park (hondenbezitters, joggers en wandelaars). Zo is gebruik gemaakt van de gebiedskennis van de buurt en de bewoners. Deze aanpak staat bekend als ‘community design’.

Arnoud Hekkens: “Er komt een klein regenbestendig pleintje met een lange buurt-bank en een weids uitzicht over het Erasmuspark. De plaskrul verdwijnt, helaas, vanwege gebrekkig onderhoud.”

Het ontwerp voor de openbare ruimte is van Buro Regen en Water. Het gemaal zelf – een prachtig voorbeeld van een nutsgebouwtje in Amsterdamse School stijl – wordt door Waternet en Liander gerestaureerd. Het krijgt een groen kelderdak en een nieuwe functie als info-punt voor waterbeheer in Amsterdam.”

‘Regenplein West’
Het regenplein  – ‘Regenplein West’ – (295 m2 ) is op een hellend vlak aangelegd, als het ware glooiend van de straat naar de oevers van het Erasmuspark. Zo ontstaat een afschot en wordt overtollig regenwater direct afgevoerd naar de ringvaart nog voordat het de grond inzakt of het riool inloopt.

Het regenwater loopt van het plein via een goot naar de watertrap naar de ringvaart, van waaruit het later wordt ‘bemaald’ naar de Erasmusgracht. Aldus wordt het riool ontlast tijdens hevige regenbuien. Een simpele en effectieve manier om het overtollige regenwater te bufferen en later af te voeren, gebruik makend van de bestaande water – infrastructuur. Het regenplein op de zuidwest hoek van het park heeft daarom de stempel ‘rainproof’.

Infiltratie van regenwater in de bodem is op deze plek niet wenselijk omdat het dijklichaam (talud) veelal is verzadigd met ‘kwelwater’.

Op dit prachtige “pleintje-in-de-polder” genieten parkbezoekers, wandelaars en joggers van het weidse uitzicht over de oevers en de grasweides van stadspolder Erasmuspark.

Meer info ook op de site van Amsterdam Rainproof